Duiklampen

In tropische waarden is een duiklamp vooral handig bij nachtduiken, grotduiken en wrakduiken, of om in een donkere ruimte te schijnen. In Nederland behoort een duiklamp voor de meeste duikers echter tot de standaard duikuitrusting. Dit omdat het water al snel donkerder en minder helder is, en het zicht ook veel minder. Op veel duikstekken is het onder de 10 meter diepte al zo donker dat je zonder lamp niks ziet, dus voor duiken in Nederland is een lamp in de meeste gevallen noodzakelijk. Ook ben je met een lamp beter zichtbaar voor je buddy en is het een middel om met elkaar te kunnen communiceren.

Om een keuze te kunnen maken uit de verschillende soorten en merken duiklampen is het allereerst belangrijk om te kijken waarvoor je de lamp gaat gebruiken. Voor fotografie zoek je een bredere lichtbundel dan voor communicatie en het schijnen in spleten. Voor Nederlandse wateren heb je een sterkere lamp nodig dan voor tropische wateren. Dan is ook de keuze tussen LED en halogeen een belangrijke, al zijn tegenwoordig de meeste duiklampen voorzien van LEDs. Ook de lichtkleur is dan nog een belangrijke overweging. Ook  zijn er lampen met of zonder oplaadbare accu’s en hebben sommige duiklampen een accupack die aan de cilinder gemonteerd wordt en die met een kabel verbonden is aan de lamp. Ook is het aan te raden ook, zeker bij nachtduiken en duiken in donker water een  back-up lamp mee te nemen. We zullen nu al deze punten wat uitgebreider bespreken.

Lichtbundel en lichtsterkte

Het is dus belangrijk om te kijken wat voor lichtbundel het beste bij je past. Voor de meeste duikers is een smalle lichtbundel beter omdat je dan gericht op iets kunt schijnen. Wil je de lamp gebruiken voor uitgebreide foto en film- doeleinden kun je beter een lamp met een brede lichtbundel aanschaffen. De Light & Motion Gobe serie heeft aparte lampenkoppen met verschillende lichtbundels. Daarnaast is ook de lichtsterkte belangrijk. Hoe meer lichtsterkte, hoe meer licht de lamp geeft. Wil je de lamp alleen overdag in tropische wateren gebruiken om in spleten e.d. te schijnen volstaat een lage lichtsterkte, maar in Nederlandse wateren zul je meer lichtsterkte nodig hebben. Lichtsterkte kan in verschillende eenheden worden weergegeven. De lichtsterkte van  halogeenlampen wordt vaak in watt weergegeven.  Dit geeft aan hoeveel daadwerkelijk vermogen een lamp verbruikt. LED lampen gebruiken vaak lumen om de lichtsterkte aan te geven. Dit geeft de totale geproduceerde hoeveelheid licht aan. De duurdere lampen van bijvoorbeeld Metalsub en Greenforce hebben ingebouwde elektronica om het aantal lumen gedurende de hele brandtijd constant te houden. Goedkope duiklampen geven vaak een hoog aantal lumen op, maar dit is bij de halve brandtijd al een heel stuk minder. Lichtsterkte kan ook in lux worden aangeduid. Lumen is de eenheid van lichtstroom, lux van verlichtingssterkte. Als een lichtbundel van 1 Lumen op 1m² valt geeft dit een verlichtingssterkte van 1 Lux. Dus 1 Lux = 1 Lumen per m2. Ook kan lichtsterkte worden aangegeven in Candela. Dit is de lichtsterkte van een gewone kaars. Lichtsterkte van duiklampen wordt vaak aangegeven in millicandela, mcd. Een voorbeeld van een duiklamp met een hoge lichtsterkte is de Metalsub KL1256 met een lichtopbrengst van 5000 Lumen. Aan de andere kant van het spectrum vinden we bijvoorbeeld de Seac Sub R2 met 282 Lumen aan lichtopbrengst. Die Metalsub lamp is dus geschikt voor duiken in donkere wateren, terwijl die Seac Sub als back-up lamp of als lamp voor tropische heldere wateren gebruikt kan worden.

De Metalsub KL1256 (links) en Seac Sub R2 (rechts)

LED of halogeen en kleurtemperatuur

Waar vroeger duiklampen gebruik maakten van halogeen verlichting zijn tegenwoordig de meeste lampen voorzien van LEDs. Deze duiklampen geven veel langer licht per acculading en geven vaak ook veel krachtiger licht dan halogeenlampen. Ook verschilt de kleurtemperatuur van halogeenlampen.

Kleurtemperatuur wordt aangegeven in graden Kelvin en geeft de kleur aan die een lichtbron uitstraalt. Zo geven halogeenlampen een ‘warme’ kleurtemperatuur van ongeveer 2700K en hebben LED lampen vaak een blauwachtig wit licht van rond de 7000K. Water absorbeert licht en dit begint met de lange golflengtes. Zo verdwijnt de kleur rood als eerste onder water en op de volgorde van de regenboog volgen dan alle andere kleuren totdat alleen een groen/blauwachtige tint op grotere diepte achterblijft. Kleurperceptie hangt af van het kleurspectrum van het aanwezige licht. Zitten er geen lange golflengtes in dat licht, zie je ook die kleur(en) niet. Zo lijkt een rode vis op diepte donkerblauw, totdat je er met je lamp op schijnt. Dan komen de kleuren weer terug. Maar hoe de kleuren beleefd worden verschilt met de soort lamp. Zo geeft een halogeenlamp een mooi continu spectrum waardoor de verschillende golflengtes op een evenwichtige manier worden weergegeven. Dit spectrum bestaat bij LED lampen uit meer pieken en dalen waardoor de kleurweergave veel minder evenwichtig is. Dit komt dus onder andere door het verschil in kleurtemperatuur. De beleving van de weergave van de kleuren kan per duiklamp flink verschillen. Veel duikers vinden de kleurenweergave van halogeenlampen mooier. Maar doordat halogeenlampen veel meer stroom verbruiken dan LED lampen en ook minder sterk leven produceren zijn ze aan het verdwijnen uit de duikwinkels. Kijk bij de aanschaf van een duiklamp dus ook naar de kleurtemperatuur. Zo heeft de Metalsub KL1256 een kleurtemperatuur van 5500K,  terwijl die bij de Greenforce Diamond 600/18650 4500K is. Wil je dus een licht dat meer lijkt op dat van een halogeenlamp, kies dan een lamp met een lagere kleurtemperatuur.

Oplaadbaar of niet, kabellamp of handlamp

Sommige duiklampen hebben accu’s, andere werken op batterijen. Accu’s zijn sowieso oplaadbaar, en bij batterijen heb je zelf de keuze uit eenmalige batterijen en oplaadbare batterijen. Het spreekt voor zich dat een accu de duurste optie is maar op de lange termijn wel de minste kosten met zich meebrengt en bovendien het makkelijkste is om op te laden. Als je een duiklamp koopt die op batterijen werken doe je er goed aan om twee setjes oplaadbare batterijen te kopen. Deze zijn wel duurder dan eenmalige batterijen maar je hoeft ze maar één keer aan te schaffen en ze zijn ook nog veel beter voor het milieu dan het telkens kopen van eenmalige batterijen. Het hebben van twee setjes is handig zodat je altijd tussen duiken van batterijen kan wisselen als de batterijen leeg raken. Dit is een voordeel dat de meeste duiklampen met accu’s niet hebben. Daar kunnen of de accu’s niet makkelijk verwisseld worden, of zijn de accu’s voor veel mensen te duur om er een extra van te kopen. Zo werken de meeste Metalsub en Hartenberger lampen op een accu. De Seac R6 werkt op 4 AA batterijen.  Seac Sub R2 werkt op 4 AAA batterijen.

De Seac Sub R6
 

Daarnaast is er ook nog het verschil tussen handlampen, waarbij de lamp en de accu één geheel vormen en kabellampen waarbij de lamp met een kabel is verbonden aan de accu. De accu is dan aan de cilinder gemonteerd. Dit is vooral handig bij lampen met groot vermogen en zware accu’s. De Metalsub KL1242 is een voorbeeld van een kabellamp, terwijl de Metalsub XL 13.2 een handlamp is.

De Metalsub KL1242 (links) en Metalsub XL 13.2 (rechts)

Back-up lampen

Back-up lampen worden meestal gebruikt als reservelamp voor als de primaire lamp het ineens niet meer doet. Back-up lampen zijn kleiner, lichter, goedkoper en hebben een lagere lichtopbrengst. Ze werken vaak op batterijen in plaats van op een accu. In tropische wateren worden back-up lampen vaak ook gebruikt als primaire lampen tijdens nachtduiken omdat het water helder genoeg is. De Seac Sub R1 en R2 zijn voorbeelden van back-up lampen.

De Seac Sub R1
 

Kijk bij de aanschaf van een duiklamp dus naar de lichtbundel, lichtsterkte, kleurtemperatuur, LED of halogeen, oplaadbaarheid (accu of batterijen), naar kabellamp of handlamp, en naar back-up lampen. Verder zijn er bij het gebruik en onderhoud van de duiklamp nog wat zaken handig om te vermelden:

Koop bij de aanschaf van een duiklamp ook een spiraalsnoer waarmee je de duiklamp aan je duikset kan vastklikken. Zo voorkom je dat je hem onder water verliest. Controleer voor elke duik of de lamp aangaat, de accu of batterijen nog vol zijn, de lamp goed dichtzit, de o-ringen goed zitten en er geen haren of vuil tussen zitten. Maak de o-ringen ook regelmatig schoon en vet deze licht in. Spoel een duiklamp na elke duik(dag) ook goed uit met kraanwater zodat er zich geen zoutkristallen kunnen hechten aan de bewegende mechanismen en/of knoppen. Het is ook aan te raden om altijd reserve onderdelen voor je duiklamp bij je te hebben zoals extra batterijen en o-ringen. Als je de duiklamp voor lange tijd niet gebruikt is het ook aan te raden om de accu/batterijen eruit te halen zodat deze niet kunnen gaan lekken.  

Bekijk hier ons aanbod van duiklampen.